Kina yura rikch'aq ayllu

Plantilla:Taxobox Kina yura rikch'aq ayllu (familia Rubiaceae) nisqaqa huk yurakunap rikch'aq ayllunmi.

Tuktunkuna

Galium odoratum: tuktu siq'intin.

Tuktunkunaqa tawantin icha pichqantin raphimuyum, wach'illam. Wayta raphikunaqa ura rakinpi huñusqam. Huklla sisa raphi muyum. Iskay ruru raphim. Ruru raphintinqa ukhu tiyaqmi.

Tuktu minuywanqa kay hinam: $\star K_{4-0}{C}_{(4)}{A}_4$ icha $[C_{(4)}{A}_4]G_{\overline{(2)}}$

Rurunqa murusapa rakikuq rurum.

Rikch'aqkuna

Kaymi huk kina hina yurakuna:

• q'apiruna (Calycophyllum spruceanum)
• kina, kina-kina (Cinchona officinalis)
• kaphiy yura, kaphiy thansa (Coffea arabica)
• añanku k'aspi, tubi abiyu (Duroia hirsuta)
• wituq (Genipa americana, Genipa oblongifolia)
• hawa (Genipa oblongifolia)
• yana muqu, nina kuru pahu p'anqa (Hamelia patens)
• bagri k'aspi (Pentagonia macrophylla)
• mintal (Pentagonia spathicalyx)
• ch'ulla chaki p'anqa (Psychotria alboviridula)
• chaqruna, samiruka (Psychotria viridis)
• kasha k'aspi (Randia armata)
• wankar tipa (Randia boliviana)
• puka ch'api (Rubia tinctorium)
• puka qiru (Sickingia tinctoria)
• mullupu waska (Uncaria tomentosa etc.)
• yawar k'aspi (Warszewiczia coccinea)